नॅशनल मीन्स कम-मेरिट स्कॉलरशिप (NMMS)
केंद्र प्रायोजित योजना "नॅशनल मीन्स-कम-मेरिट स्कॉलरशिप स्कीम (NMMSS)" मे, 2008 मध्ये सुरू करण्यात आली. ती मानव संसाधन विकास मंत्रालयाच्या अंतर्गत शालेय शिक्षण आणि साक्षरता विभागाद्वारे लागू केली जाते. या योजनेचे उद्दिष्ट आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकातील गुणवंत विद्यार्थ्यांना शिष्यवृत्ती प्रदान करणे हा आहे जेणेकरून त्यांची आठवी वर्गात गळती रोखून त्यांना माध्यमिक स्तरावर अभ्यास सुरू ठेवण्यास प्रोत्साहित करावे. रु.ची शिष्यवृत्ती. 12000/- प्रतिवर्षी (रु. 1000/- दरमहा) प्रति विद्यार्थी निवडलेल्या विद्यार्थ्यांना राज्य सरकार, सरकारी अनुदानित आणि स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या शाळांमधील नववी ते बारावीपर्यंतच्या इयत्तांमध्ये अभ्यास करण्यासाठी दरवर्षी दिले जाते. विविध राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांसाठी शिष्यवृत्तीचा कोटा आहे. ज्या विद्यार्थ्यांचे पालकांचे सर्व स्रोतांमधून उत्पन्न रु. पेक्षा जास्त नाही. 1,50,000/- शिष्यवृत्तीचा लाभ घेण्यासाठी पात्र आहेत. राज्य सरकारच्या नियमानुसार आरक्षण आहे. शिष्यवृत्तीच्या विद्यार्थ्यांची निवड राज्य सरकारांद्वारे घेण्यात येणाऱ्या परीक्षेद्वारे केली जाते. स्टेट बँक ऑफ इंडिया द्वारे शिष्यवृत्ती थेट विद्यार्थ्यांच्या बँक खात्यात तिमाही आधारावर वितरित केली जाते.
"केंद्रीय विद्यालये आणि "जवाहर ववोदय विद्यालय" मध्ये शिकणाऱ्या विद्यार्थ्यांना या योजनेअंतर्गत शिष्यवृत्ती मिळण्यास पात्र नाही. त्याचप्रमाणे, राज्य सरकारी संस्थांमार्फत चालवल्या जाणाऱ्या निवासी शाळांमध्ये शिकणारे विद्यार्थी, जिथे निवास, निवास आणि शिक्षण यासारख्या सुविधा पुरविल्या जातात आणि खाजगी शाळांमध्ये शिकणारे विद्यार्थी देखील या योजनेअंतर्गत शिष्यवृत्तीसाठी पात्र नाहीत.
पात्रता निकष
केवळ भारतातील गुणवंत आणि गरजू विद्यार्थ्यांसाठी लागू, ही NMMS शिष्यवृत्ती योजना शिष्यवृत्ती प्रदान करण्यासाठी घेण्यात आलेल्या निवड चाचणीसाठी पात्र होण्यासाठी सर्व अर्जदारांनी खाली नमूद केलेल्या पात्रता अटींची पूर्तता करण्याची अपेक्षा करते.
या MCM शिष्यवृत्तीसाठी अर्ज करू इच्छिणारे उमेदवार हे इयत्ता 7 मधून किमान 55% किंवा समतुल्य गुणांसह स्पष्ट पदोन्नती मिळाल्यानंतर इयत्ता 8 मध्ये शिकणारे नियमित विद्यार्थी असले पाहिजेत.
उमेदवारांनी सरकारी/स्थानिक संस्था/सरकारी अनुदानित शाळांमधून शिक्षण घेतलेले असावे.
उच्च माध्यमिक शाळेत शिष्यवृत्ती सुरू ठेवण्यासाठी, उमेदवाराने इयत्ता 10 वी बोर्ड परीक्षेत किमान 60% गुण मिळवणे आवश्यक आहे.
इयत्ता 12 मधील शिष्यवृत्ती सुरू ठेवण्यासाठी, शिष्यवृत्ती पुरस्कारप्राप्त व्यक्तीला पहिल्याच प्रयत्नात इयत्ता 11 मधून 55% गुण किंवा समतुल्य गुणांसह स्पष्ट पदोन्नती मिळणे आवश्यक आहे. अनुसूचित जाती/जमाती प्रवर्गातील विद्यार्थ्यांसाठी गुणांमध्ये ५% सूट देण्यात आली आहे.
उमेदवारांचे वार्षिक कौटुंबिक उत्पन्न INR 1.5 लाख पेक्षा जास्त नसावे.
तसेच, जे विद्यार्थी NVS, KVS, सैनिक शाळा आणि खाजगी शाळांमध्ये नोंदणीकृत आहेत ते या NMMS शिष्यवृत्तीसाठी पात्र नाहीत.
विशेष पात्रता अटी
कोण अर्ज करू शकते?
आठवी इयत्तेत नोंदणी केलेले विद्यार्थी
किमान पात्रता
गुण इयत्ता VII वी ५५% (आरक्षित वर्गांसाठी ५०%)
पालकांचे वार्षिक उत्पन्न
1,50,000 रु. पेक्षा जास्त नसावे. 1,50,000 शिष्यवृत्ती सुरू ठेवण्यासाठी आवश्यकता
उमेदवारांनी प्रत्येक अंतिम परीक्षेत 55% (आरक्षित श्रेणींसाठी 50%) मिळवणे आवश्यक आहे.
दहावीच्या वर्गात ६०% (आरक्षित श्रेणींसाठी ५५%) मिळवणे आवश्यक आहे..
कोण अर्ज करण्यास पात्र नाहीत?
१. जवाहर नवोदय विद्यालय, केंद्रीय विद्यालय, सैनिक शाळांचे विद्यार्थी
2. निवासी, निवास आणि शिक्षण यासारख्या सुविधा असलेल्या राज्य सरकारी संस्थांद्वारे चालवल्या जाणाऱ्या निवासी शाळांमध्ये शिकणारे विद्यार्थी
महत्वाच्या तारखा
ही NMMS शिष्यवृत्ती साधारणपणे दरवर्षी जुलै महिन्यात जाहीर केली जाते आणि त्याची अंतिम मुदत ऑक्टोबर महिन्यात येते. हा अर्ज कालावधी तात्पुरता आहे कारण तो वर्षानुवर्षे बदलतो. शिष्यवृत्ती प्रदात्याच्या निर्णयानुसार पुढील वर्षी त्यात बदल होऊ शकतो.
अर्ज कसा करावा
NMMS शिष्यवृत्तीसाठी अर्ज कसा करावा?
तुम्हाला NMMS साठी अर्ज करायचा असल्यास, तुम्ही या NMMS शिष्यवृत्तीसाठी सर्व पात्रता निकषांची पूर्तता करत असल्याची खात्री करणे आवश्यक आहे. विद्यार्थी नॅशनल स्कॉलरशिप पोर्टलद्वारे ऑनलाइन फॉर्म NMMS अर्ज करू शकतात. विद्यार्थ्यांना त्यांच्या शाळांच्या अधिकाऱ्यांकडून NMMS अर्जाच्या उपलब्धतेबद्दल देखील माहिती दिली जाते. भरलेले ऑनलाइन NMMS अर्ज सादर करण्याची अंतिम तारीख राज्य नोडल ऑफिसर दरवर्षी ठरवते. विद्यार्थी अधिकृत वेबसाइटवरून भरलेला फॉर्म डाउनलोड करू शकतात किंवा त्यांच्या शाळांमधून ते गोळा करू शकतात.
ऑफलाइन मोडच्या बाबतीत, विद्यार्थ्यांनी भरलेला NMMS अर्ज फॉर्म आवश्यक कागदपत्रांसह विद्यार्थी ज्या शाळेत शिकत आहे तेथे सबमिट करावा लागेल. ज्या उमेदवारांचे फॉर्म स्वीकारले गेले आहेत ते परीक्षेच्या काही दिवस आधी त्यांच्या संबंधित शाळांमधून प्रवेशपत्रे गोळा करू शकतील. NMMS अर्ज यशस्वीरित्या सबमिट करण्यासाठी खालील सूचनांचे अनुसरण करा:
3. खाजगी शाळांमध्ये शिक्षण घेत असलेले विद्यार्थी
उमेदवार ऑनलाइन मोडद्वारे NMMS अर्ज प्राप्त करू शकतात आणि आवश्यक कागदपत्रांसह अर्जाच्या दोन प्रमाणित हार्ड कॉपी संबंधित शाळेत सबमिट केल्या पाहिजेत. शाळेच्या प्रमुखाने अर्ज नोडल शाळांकडे पाठवले पाहिजेत आणि शाळेच्या रेकॉर्डसाठी एक प्रत राखून ठेवावी.
खालील लिंकवर क्लिक करून उमेदवार त्यांच्या संबंधित राज्याचा NMMS अर्ज डाउनलोड करू शकतात
NMMS अर्जासाठी आवश्यक कागदपत्रे
NMMS अर्जासोबत विद्यार्थ्यांना काही कागदपत्रे जोडावी लागतात. सर्व कागदपत्रे शाळेचे मुख्याध्यापक आणि पालकांनी साक्षांकित केली पाहिजेत. एनएमएमएस अर्जासोबत आवश्यक कागदपत्रे तपासा-
इयत्ता 7 वी गुणपत्रिका (फक्त सरकारी शाळांमधून) (अनिवार्य)
जातीचा दाखला
पालकांचे उत्पन्न प्रमाणपत्र (अनिवार्य)
अपंगत्व प्रमाणपत्र
अधिवास
परीक्षेचा नमुना
NMMS ही केंद्र सरकारची शिष्यवृत्ती योजना असली तरी, तिची निवड चाचणी प्रत्येक राज्य/केंद्रशासित प्रदेश त्यांच्या संबंधित विद्यार्थ्यांसाठी घेतली जाते. या चाचण्यांमध्ये मानसिक क्षमता चाचणी आणि शैक्षणिक योग्यता चाचणी यांचा समावेश होतो ज्याची मार्गदर्शक तत्त्वे NCERT द्वारे सेट केली जातात. अर्जदारांनी प्रत्येक चाचणी जास्तीत जास्त 90 मिनिटांच्या कालावधीत पूर्ण करणे आवश्यक आहे. तथापि, विशेष क्षमता असलेल्या मुलांना चाचण्या पूर्ण करण्यासाठी काही अतिरिक्त वेळ दिला जातो. या राज्यस्तरीय परीक्षा परीक्षेचे तपशील खाली दिले आहेत.
NMMS परीक्षेचा नमुना
1. मानसिक क्षमता चाचणी (MAT)
ही चाचणी 90 बहु-निवडक प्रश्नांद्वारे विद्यार्थ्यांच्या तर्क क्षमता आणि गंभीर विचारांचे परीक्षण करते. बहुतेक प्रश्न सादृश्य, वर्गीकरण, संख्यात्मक मालिका, नमुना समज, लपविलेल्या आकृत्या या विषयांवर आधारित असू शकतात.
2. Scholastic Aptitude Test (SAT)
SAT मध्ये 90 बहु-निवडक प्रश्न असतात.
• SAT च्या अभ्यासक्रमात विज्ञान, सामाजिक अभ्यास आणि गणित या विषयांचा समावेश आहे इयत्ता 7 आणि 8 च्या अभ्यासक्रमानुसार.
प्रश्नपत्रिका
NMMS ची तयारी करणाऱ्या विद्यार्थ्यांनी NMMS च्या प्रश्नपत्रिका सोडवल्या पाहिजेत आणि चांगल्या सरावासाठी त्याचे विश्लेषण केले पाहिजे. विद्यार्थी केवळ परीक्षेच्या पद्धतीशी परिचित होत नाहीत तर NMMS मागील वर्षाच्या प्रश्नपत्रिकेचा सराव करताना चांगले गुणही मिळवतात. या प्रश्नपत्रिका NMMS परीक्षेत विचारलेल्या प्रश्नांचे प्रकार समजून घेण्यासाठी देखील उपयुक्त आहेत. शिवाय, तयारीच्या पातळीचे विश्लेषण करण्यासाठी आणि विद्यार्थ्याचे कमकुवत आणि मजबूत क्षेत्र ओळखण्यासाठी NMMS प्रश्नपत्रिका नमुना पेपर म्हणून देखील हाताळली जाऊ शकते. इच्छुक On site लिंक्सवरून मागील वर्षाच्या NMMS प्रश्नपत्रिका सहजपणे डाउनलोड करू शकतात. ती डाउनलोड करण्याची प्रक्रिया जाणून घेण्यासाठी NMMS प्रश्नपत्रिकांवरील संपूर्ण लेख वाचा.
NMMS प्रश्नपत्रिका सोडवण्याचे फायदे
मागील वर्षाचे पेपर सोडवल्यास पॅटर्न आणि अभ्यासक्रम जाणून घेण्यास महत्त्वाच्या विषयांसह मदत होते.
तयारीची पातळी तपासण्यासाठी NMMS मागील वर्षाचे पेपर देखील वापरले जाऊ शकतात. तुमची मजबूत आणि कमकुवत क्षेत्रे जाणून घेण्यासाठी विद्यार्थ्यांनी हे पेपर सोडवावेत.
विद्यार्थ्यांनी त्यांची गणना गती तपासण्यासाठी या NMMS प्रश्नपत्रिका निर्धारित वेळेत सोडवाव्यात. म्हणून, परीक्षेच्या दिवशी तुमची कामगिरी सुधारण्यासाठी तुम्हाला शक्य तितक्या प्रश्नपत्रिका सोडवा.
परीक्षेपूर्वी मागील वर्षाच्या प्रश्नपत्रिका सोडवल्याने तुम्हाला उच्च स्कोअरिंग विभागांची जाणीव होते.
NMMS तयारी टिपा
NMMS अभ्यासक्रमामध्ये NCERT आणि राज्य मंडळांच्या इयत्ता 7 वी आणि 8 वी अभ्यासक्रम समाविष्ट आहे. अभ्यासक्रमाचे धोरणात्मक विभाजन करा जेणेकरून तुम्ही परीक्षेच्या तयारीसाठी परीक्षेच्या तारखेच्या एक महिना अगोदर सर्व विषय आणि प्रकरण समाविष्ट कराल.
विद्यार्थ्यांनी मजबूत क्षेत्राकडे जाण्यापूर्वी कमकुवत विषयांवर अधिक लक्ष केंद्रित केले पाहिजे. तुमच्या कमकुवत क्षेत्रांवर अधिक काम करा.
परीक्षेत अधिक गुण मिळविण्यासाठी संपूर्ण अभ्यासक्रम कव्हर करा कारण परीक्षेत पात्रता मिळवणे हा शिष्यवृत्ती मिळविण्याचा एकमेव निकष नाही. गुणवत्ताधारक उमेदवारांच्या यादीत येण्यासाठी विद्यार्थ्यांनी चांगले गुण मिळवले पाहिजेत.
तुमची तयारी अधिक मजबूत करण्यासाठी NMMS प्रश्नपत्रिकांचा सराव करा. या शेवटच्या वर्षांच्या पेपर्समध्ये बहुतेक महत्त्वाचे विषय समाविष्ट आहेत.
तयार केलेल्या अभ्यासक्रमात सुधारणा करायला विसरू नका. तुम्ही जितके जास्त उजळणी कराल तितकी तुमची NMMS मध्ये उच्च स्कोअर होण्याची शक्यता जास्त असेल.
https://rajshaladarpan.nic.in/SD3/NMMS/questionpapers.aspx